We kennen ze allemaal wel, van die vreselijk kriebelende beestjes die u en uw huisdier enorme jeuk kunnen geven. Oftewel vlooien. Het zijn kleine parasieten die krachtige springpoten hebben. Zij zijn voornamelijk in de zomer en de herfst actief. Echter, dit geldt niet voor huisdieren die binnen worden gehouden. Hier kunnen de vlooien het hele jaar door overleven. Hoewel er verschillende vlo soorten zijn (konijnen-vlo, hondenvlo) zien we de katten-vlo toch het meeste op onze trouwe viervoeters. Om onderscheidt te maken tussen de verschillende soorten vlooien kun je ze bekijken onder de microscoop. Natuurlijk geeft de vlo enorme jeuk, maar het kan ook nog eens de lintworm overdragen naar mens en dier. Om dit te voorkomen is preventie erg belangrijk. Als u eenmaal vlooien hebt, komt u er niet snel van af. Vlooien besmettingen zijn moeilijk te bestrijden en er gaat een geruime tijd overheen om het onder controle te krijgen.
Om een besmetting te voorkomen is het belangrijk dat u de cyclus van de vlo kent.
Vlooiencyclus: van eitje tot volwassen vlo
De vlo is een parasiet die zonder gastheer maar een paar dagen kan overleven. Voor het overleven en het voortplanten is er wel regelmatig bloed nodig. Een vrouwelijke vlo legt in een periode van enkele weken honderden eitjes. Deze eitjes vallen van de gastheer (dier/mens) af en verspreiden zich in de omgeving. In de omgeving zullen de eieren zich ontwikkelen tot larven. Larven zijn rupsachtige beestjes die zich graag verstoppen op donkere plekken. Zij leven daar met name op afval en ontlasting van de volwassen vlo. Hierin zit namelijk nog veel onverteerd bloed. De larf vormt daarna een cocon waarin ze zich eerst tot een nymf en later tot een volwassen vlo ontwikkeld. Deze cocon noemen wij de pop. Dit stadium van een vlo is heel resistent en dat zorgt ervoor dat hij wel tot een jaar kan overleven. De volwassen vlo komt pas uit de pop als het merkt dat er een goede gastheer voorbij komt. Dit doet hij door het waarnemen van trillingen. De gehele cyclus duurt bij optimale omstandigheden ongeveer 20 tot 30 dagen.
Behandeling en preventie van vlooien
Door de korte cyclus en goede overlevingskansen van de vlo is een besmetting moeilijk te behandelen. Tegen de tijd dat wij als eigenaar door hebben dat onze viervoeter vlooien heeft zijn we vaak al te laat. De vlooien hebben namelijk al genoeg tijd gehad om honderden eitjes te leggen. Deze eitjes zijn verspreidt in de omgeving om daar te ontpoppen in een nieuwe plaag. Om een beter beeld te krijgen: 5% van de vlooien zitten op het dier, de overige 95% zit verspreid in de omgeving. Eenmaal in huis gevestigd is de plaag nog maar moeilijk te bestrijden. Dat maakt het voor eigenaren soms erg vervelend als ze er maar niet van af komen. Maar als alleen de hond wordt behandeld, blijft de plaag voortleven.
Daarom, voor zowel de bestrijding als de preventie speelt de omgeving ook een belangrijke rol.
Diverse anti-vlooienproducten
Het aanbod van middelen tegen vlooien is de laatste jaren enorm toegenomen. Behalve bij uw dierenarts kunt u ook verschillende producten vinden bij de dierenspeciaalzaak en zelfs in de supermarkt. De verscheidenheid aan middelen kunnen het onoverzichtelijk hebben gemaakt, omdat al die producten kunnen verschillen qua samenstelling, werkzame stof, effectiviteit en werkingsmechanismen.
Spot on
De meest toegepaste vorm van vlooienbestrijding bij onze huisdieren zijn de zogenaamde “spot on” producten. Met een pipetje brengt u enkele druppels op de huid van uw huisdier. Het product wordt opgenomen en vervolgens uitgescheiden in de huidoliën van het dier. Deze middelen doden de volwassen vlooien op het dier, bij sommige producten gebeurt dit al wanneer de vlo in aanraking komt met het dier en bij andere producten moet de vlo eerst bijten. Heeft uw dier een vlooienallergie is het dus belangrijk om een product te kopen waarbij de vlo niet eerst moet bijten. Daarnaast zijn er ook producten die de eitjes en larven aanpakken. Er zijn ook middelen die werken tegen zowel vlooien als teken en er zijn zelfs combinatiepreparaten die ook werken tegen wormen. De middelen kunnen tegen water, dus als uw hond af en toe gaat zwemmen is dit geen probleem. De meeste van deze producten werken ongeveer een maand, maar sinds kort vindt u bij ons een product voor de kat welke drie maanden effectief is.
Tabletjes
Deze worden in de bek gegeven en hierdoor komt de werkzame stof in het bloed van het dier. Als een vlo bijt krijgt ze dit binnen, als het vrouwtje daarna haar eitjes legt zijn deze niet in staat om uit te komen. Meestal moeten de tabletten eens per maand worden gegeven, maar ook hiervan bestaat bij de dierenarts een product voor honden welke drie maanden actief is. Dit is een combinatiemiddel dat ook werkt tegen teken. Tabletten zijn vanwege hun werkingsmechanismen niet handig voor het gebruik bij dieren met een vlooienallergie.
Vlooienband
Er zijn diverse vlooienbanden in de omloop met een groot kwaliteitsverschil. Sommige producten werken slechts een maand en dan vooral rondom de nek van het dier, waardoor de band weinig effectief is. Maar er bestaan ook zeer goede vlooienbanden met een lange werkingsduur en die effect hebben over het hele lichaam. Voor de kat moet u er aan denken dat u een veilige band koopt, eentje die stuk gaat op het moment dat die ergens achter blijft haken wanneer hij ergens vanaf wil springen.
Shampoo
Shampoos zijn geschikt om vlooien van het dier te verwijderen die op dat moment aanwezig zijn, maar zoals eerder aangegeven zitten de meeste vlooien niet op je huisdier. De shampoos zijn daarom meer geschikt als aanvulling op de vlooienbehandeling in combinatie met een langwerkend product.
Natuurlijke producten: er zijn een aantal natuurlijke middelen, zoals etherische oliën en knoflook, waarvan wordt beweerd dat ze vlooien bestrijden. Er zijn echter geen uitgebreide wetenschappelijke studies gedaan naar de werkzaamheid en de veiligheid van deze middelen. Daarnaast kunnen sommige stoffen schadelijk zijn voor het dier, zo kan een teveel aan knoflook de rode bloedcellen beschadigen. Als dierenartspraktijk raden we het dan ook af om niet-geteste natuurlijke producten te gebruiken.
Tot slot nog een klein stukje over de vlooienbestrijding in huis. Heeft u namelijk last van een vlooienplaag na bijvoorbeeld de vakantie, dan gaat de bestrijding een stuk sneller als u de omgeving ook aanpakt. Ook bij dieren die last hebben van een vlooienallergie is het belangrijk de omgeving mee te behandelen. Dit kan natuurlijk in eerste instantie door goed te stofzuigen en regelmatig de dekentjes en kussentjes te wassen. Maar de eitjes en larven liggen vaak in de donkere kieren en gaten waar de stofzuiger niet bij komt. Daarvoor is een omgevingsspray nodig. Ook hier zijn er weer diverse producten van op de markt die alleen de volwassen vlo bestrijden of ook de groei van de larven kan aanpakken.